Gierwiszki – gmina pięciu parafii i czterech rzek

Gmina gierwiska – jedna z największych gmin w rejonie solecznickim, obejmująca obszar  184 km² i licząca ok. 2400 mieszkańców. W skład gminy wchodzą 32 miejscowości. Centrum administracyjne gminy – Gierwiszki – pod względem liczby mieszkańców zajmuje dopiero trzecią pozycję wśród gminnych wsi.

 Czużekampie liczą 650 mieszkańców, Trybańce – 450, Gierwiszki zamieszkuje ok. 250 osób. To osiedle nad Solczą od Solecznik dzieli 12 km. Gminę tworzy 7 sołectw.

Od 1995 roku funkcje starosty gminy gierwiskiej pełni Walerijus Iwaszka. W pracy pomagają mu sekretarz Genoefa Suckiel, pracownik socjalny Waleria Lutynskaja, st. specjalistka Irena Britikowa oraz księgowa Alicja Kupczełajć.

 

Komunalna działka starostwa

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb lokalnej społeczności. Zadania te obejmują w szczególności sprawy ładu przestrzennego, gminnych dróg, wodociągów i kanalizacji, pomocy społecznej, współpracy z mieszkańcami inne.

W latach ubiegłych największą inwestycją w zakresie renowacji dróg było asfaltowanie ulicy Nadziei w Czużekampiach i żwirowanie odcinka drogi od Koniuch do granicy państwowej. Na ten cel zostało przeznaczonych odpowiednio 242 tys. i 138 tys. litów. Listę obiektów remontu dróg w gminie dopełnia także remont drogi Dajnowa – Małe Sałki, odcinek drogi od przejazdu kolejowego w Trybańcach do granicy państwowej, remont ulicy Dolnej w Sałkach. W tym roku z Programu Nadzoru Dróg dla gminy gierwiskiej zostało wyasygnowanych 80 tys. litów. Z uzyskanych środków planuje się zażwirować odcinek drogi do wsi Posolcz (40 tys. litów) oraz inne drobne remonty.

  

W dziedzinie oświetlenia ulic w 2011 roku w gminie zostało urządzone oświetlenie w Koniuchach. Prace objęły urządzenie 11 nowych latarni.

Lokalne inwestycje

Jesienią 2012 roku w Czużekampiach otworzył swoje podwoje Dom Tymczasowego Zamieszkania. Budowa obiektu była finansowana z Europejskiego Funduszu Spójności. Inwestycja wyniosła 1 mln 566 tys. litów, z czego środki UE wyniosły 1 mln 331 tys. litów. Aktualnie placówka działa jako pododdział Czużekampskiego Domu Starców. Powierzchnia budynku liczy 562,15 m², zamieszkać tu może do 20 osób. Zakwaterowanie w Domu Tymczasowego Zamieszkania – to stworzenie domowego otoczenia, a także świadczenie niezbędnych usług socjalnych dla osób (rodzin), niewymagających stałej opieki przy częściowej pomocy pracownika socjalnego. Osoby samodzielnie przyrządzają sobie posiłki, robią zakupy, płacą za usługi komunalne.

 

W tym roku obok Domu Tymczasowego Zamieszkania rozpoczęły się prace budowlane w ramach projektu „Przeniesienie Czużekampskiego Domu Starców do nowo wybudowanego budynku“. Projekt przewiduje budowę nowej placówki opiekuńczej dla starszych, samotnych osób, które znalazły się w trudnej sytuacji mieszkaniowej. Placówka jest rozliczona na 30 osób. W bloku powstanie 15 pokoi, ulokowanych na dwóch kondygnacjach. Lokale będą 1-3-osobowe z łazienką i aneksem kuchennym. Budynek zostanie wyposażony w windę, aby ułatwić osobom starszym dostanie się na drugie piętro. Do budynku będzie prowadził podjazd dla wózków inwalidzkich. Wartość inwestycji stanowi 3 mln 92 tys. litów, z których 2 mln 628 litów, to środki Unii Europeijskiej. Zakończenie budowy obiektu jest przewidziane na luty 2015 roku.

Pomocny Leader

Przed rokiem staraniami Wspólnoty Lokalnej w Trybańcach na czele z Julią Gylytė został zrealizowany projekt pt. „Pielęgnowanie tradycji wiejskich oraz poprawa czasu wolnego mieszkańców” w ramach którego został wybudowany placyk sportowy w Trybańcach oraz odbyło się Święto Ryby. Wartość projektu wyniosła 85 tys. litów. Dzisiaj z placu sportowego aktywnie korzystają i dzieci, i osoby starsze, rywalizując pod koszem lub kibicując sąsiadom.

 
 
Aktualnie Wspólnota Lokalna w Trybańcach realizuje projekt pt. „Rekonstrukcja budynku administracyjnego oraz dostosowanie go do potrzeb Centrum Wspólnoty Lokalnej w Trybańcach. Wartość projektu stanowi 533 tys. litów, z czego 480 tys. litów zostanie wyasygnowanych z programu Leader, pozostałą cześć środków przeznaczy się z budżetu państwowego oraz budżetu samorządu rejonu solecznickiego. Projekt przewiduje rekonstrukcję starego budynku administracyjnego miejscowego gospodarswa rybnego, zmieniając jego jakość konstrukcyjną oraz wygląd estetyczny. W ten sposób urządzonym obiekcie ma powstać Centrum Wspólnoty Lokalnej z wielofunkcyjną salą oraz pokojami do działalności Wspólnoty.

Rolnictwo i dary lasu – źródłem utrzymania mieszkańców

W strukturze gospodarczej gminy gierwiskiej dominuje rolnictwo, stanowiące główne źródło dochodów i utrzymania ludności. Miejscowi mieszkańcy intensywnie wykorzystują także bogate zasoby leśne – w okolicznych wsiach w sezonie działa kilka punktów skupu jagód i grzybów.

Drobne kilkuhektarowe gospodarstwa rolne są źródłem utrzymania miejscowej ludności. Tymczasem jedno gospodarstwo rolne działające na terytorium gminy gierwiskiej należy do najbardziej prosperujących gospodarsw rejonu solecznickiego. Jest to gospodarstwo Kamała Zulfijewa, prowadzone na obszarze ok. 1300 ha. Obszary rzepaku uprawianego w gospodarstwie K. Zulfijewa są największymi w rejonie solecznickim. Mądre prowadzenie oraz inwestycje z wykorzystaniem środków różnorodnych programów europejskich sprawiły, że dziś może być ono przykładem wzorowego gospodarstwa rolnego.

Największym podmiotem gospodarczym na terytorium gminy jest ZSA „Šalčininkų žuvis“ kierowana przez Algimantasa Gylysa. Kompleks stawów rybnych liczy 340 ha, obszar nadziałów uprawnych – 400 ha. Trybańskie gospodarstwo jest jednym z nielicznych na Litwie, gdzie rybę hoduje się w warunkach ekologicznych. Rocznie z trybańc na lady sklepowe trafia 500 ton ryby. Największym popytem wśród klientów cieszy się karp w okresie bożonarodzeniowym. Ponadto gospodarstwie hoduje się karasi, amurów, jesiotrów, linów.

 

Niebieskie wstęgi czterech płynących przez gminę rzek są jej ozdobą i potencjałem turystycznym. Solcza i Wisińcza są dobrze znane kajakarzom, Szalczykszcza i Bierżanka – są wykorzystywane przez miłośników mniej aktywnego odpoczynku.

  

Osobliwością gminy jest też fakt, iż wielkość gminy spowodowała jej podział na kilka parafii. W zależności od położenia geograficznego mieszkańcy uczęszczają do kościołów w Butrymańcach, Solecznikach, Małych Solecznikach, Jaszunach i Rudnikach.

Na terytorium gminy działa strażnica graniczna, kilka nadleśnictw, trzy ambulatoria medyczne, cztery biblioteki. Od 2008 roku w Gierwiszkach działa sala imprez. Urządzona ze środków budżetu samorządu rejonu solecznickiego placówka służy miejscowej społeczności jako miejsce spotkań oraz organizacji imprez kulturalnych.

 

W Czużekampiach działa szkoła podstawowa, licząca ok. 60 uczniów. Grono pedagogiczne na czele z dyrektorem Janem Mażejko dba o dobry poziom wiedzy swoich wychowanków, którzy po ukończeniu podstawówki naukę kontynuują w Solecznikach. We wsi działa też początkowa szkoła z litewskim językiem nauczania administrowana przez Ministerstwo Oświaty i Nauki RL. Oddział klas początkowych, należacy do Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Solecznikach działa też w Trybańcach. W Gierwiszkach do szkoły miejscowych dzieciaków przygotowuje się w grupie przedszkolnej.

Krzyże pamięci po mieszkańcach gminy

Smutną pamiątką po II wojnie światowej w gminie jest los wsi Gumba i Koniuchy. Mieszkańcy pierwszej zostali wymordowani przez zbrodniarzy hitlerowskich, zaś żywot drugich przerwała partyzantka sowiecka i żydowska. W znajdujących się przy szosie Soleczniki - Ejszyszki Koniuchach został ustawiony krzyż pamięci pomordowanym podczas II Wojny Światowej mieszkańcom wsi. W nocy z 29 na 30 stycznia 1944 roku oddział partyzantów sowieckich z Puszczy Rudnickiej dowodzony przez Jaakowa Prennera napadł na uśpioną wieś i dokonał mordu na ponad 100 mieszkańcach Koniuch. Masakra mieszkańców wioski miała być „karą" za zorganizowanie oddziału samoobrony, chroniącego wygłodzoną wieś przed ciągłymi rekwizycjami żywności.

  

W 1990 roku, przy szosie Ejszyszki - Soleczniki, ustawiono jeden z pierwszych Krzyży Odrodzenia Litwy.

Irena Kołosowska