Gmina poszkańska – potencjał dla rozwoju turystyki wiejskiej

2013-04-05

Scharakteryzować gminę poszkańską w odniesieniu do innych gmin rejonu solecznickiego można następująco – jedna z największych pod względem wielkości powierzchni i jedna z najmniejszych pod względem liczby mieszkańców.

Cechą charakterystyczną gminy jest jej bogactwo przyrodnicze – piękne krajobrazy, pamiątki przyrody i zabytki architektoniczne stanowią sedno znajdującego się tu Dziewieniskiego Regionalnego Parku Historycznego, zajmującego 60 proc. terytorium gminy.

Powierzchnia gminy poszkańskiej stanowi 84,7 km², z czego 65 km² zajmują lasy. Lesistość terenu tłumaczy niedużą liczbę mieszkańców – 950 osób. Do gminy należy 30 wsi. Centrum administracyjnym są Poszki, gdzie mieszka 160 osób, do większych wsi gminy można zaliczyć Stoki z 90 mieszkańcami i Dojlidy z 82 mieszkańcami. Gmina jest podzielona na cztery sołectwa, a oprócz czterech sołtysów każda większa wieś posiada swoich starostów, których jest 14. Taki układ pozytywnie wpływa na współpracę administracji gminy i mieszkańców, a co kwartał organizowane spotkania służą zarówno realizacji inicjatyw społecznych, jak i szybszemu rozwiązywaniu zaistniałych problemów.

Komunalna działka starostwa

Gminą poszkańską od 2000 roku kieruje Rimantas Stočkus. Jego pomocnikami w pracy są sekretarz Renata Fedotowa, st. specjalistka Walentyna Diuk, pracownik socjalny Walentyna Dawlaszewicz oraz księgowa – specjalista Stanisława Chaliłowa.

Na terytorium gminy znajduje się 65 km dróg, z nich 12 km to drogi asfaltowe. Nadzorowanie jakości dróg jest jednym z priorytetów działalności starostwa. W roku ubiegłym największą inwestycją w zakresie renowacji dróg był remont 7,5 –kilometrowego odcinka drogi Poszki – Liszkuniszki – Szaciły. Przed kilkoma laty na budowę drogi Kruniszki – Dajnówka zostało przeznaczonych 130 tys. litów. W tym roku w gminie poszkańskiej jest przewidziany remont drogi żwirowej Liszkuniszki – Jakubiszki.

W dziedzinie oświetlenia ulic w ostatnich latach w gminie zostało urządzone oświetlenie w Dojlidach, Rymoszach, Paginiach i Liszkuniszkach. Renowacji systemów oświetleniowych dokonano w Poszkach i Stokach.

W ubiegłym roku w Poszkach został odremontowany budynek byłej sali imprez, aktualnie oddanej do użytku Poszkańskiej Wspólnoty Lokalnej – jednej w pierwszych wspólnot wiejskich na terytorium rejonu solecznickiego, powstałej w 2002 roku. Odnowiony ze środków budżetu samorządu rejonu solecznickiego budynek służy miejscowej społeczności jako miejsce spotkań oraz organizacji imprez kulturalnych. W ramach renowacji budynku zostało odnowione pokrycie dachowe, urządzono system grzewczy, ułożono nową podłogę. W latach wcześniejszych w budynku wymieniono okna i drzwi.

W minionym roku ze środków budżetu samorządu odremontowano sztolnię wodną przy tamie nad stawem w Poszkach. We wsi znajdują się dwa sztuczne zbiorniki wodne. Większy staw o powierzchni 27 ha oraz znajdujący się przy nim teren wypoczynkowy „Sowa” są ulubionym miejscem spędzania wolnego czasu nie tylko miejscowej ludności, ale też mieszkańców Solecznik i okolicznych miejscowości. Popularność tego miejsca zarówno cieszy, jak też powoduje dodatkowe kłopoty. Schludność i czystość terenu, co zwykle zastają wypoczynkowicze, bynajmniej nie jest zasługą odwiedzających, którzy niechętnie korzystają z ustawionych kontenerów na śmieci. Każdego ranka, szczególnie w sezonie letnim, pracownicy starostwa i administracji Parku wywożą stąd przyczepy śmieci, które zbierają najczęściej pod drzewami i nad wodą.

Zabytkowe wsie gminy

Poszki stały się siedzibą gminy w 1950 roku. Wieś istniała co najmniej od 1713 roku i należała wtedy do dworu Orłowciszki. Poszki, podobnie jak i należące do gminy Rymosze, są wsiami etnograficznymi, wpisanymi na listę chronionych przez państwo zabytków architektonicznych. Powstałe w okresie reformy włokowej w XVI w. wsie nazywane są wsiami ulicznymi bądź zagonowymi, kiedy to budynki są umieszczone po jednej stronie ulicy. Takie ulokowanie wsi jest rzadko spotykanym zjawiskiem w innych regionach Litwy. Zabudowania w tych wsiach pochodzą z końca XIX – pocz. XX wieku. Domy mieszkalne posiadają wiele elementów dekoracyjnych. W Poszkach znajduje się 9 tego rodzaju zabytkowych zagród z 22 budynkami.

Dzisiaj w Poszkach działają dwa sklepy, placówka straży granicznej im. Gintarasa Žagunisa, urząd pocztowy, przedszkole i szkoła podstawowa z litewskim językiem nauczania. Kierowana przez Birutė Žybortienė placówka liczy ok. 60 uczniów.

Dziewieniski Historyczny Park Regionalny

We wsi mieści się także dyrekcja i Centrum Informacyjne Dziewieniskiego Historycznego Parku Regionalnego oraz muzeum etnograficzne. Na podwórku Centrum Informacyjnego można obejrzeć park kamiennych rzeźb, w muzeum - ekspozycję dywanów, przedmioty użytku domowego, zebrane od mieszkańców okolicznych wsi, a także pamiątki po rodzinie Umiastowskich, do dworu których należały okolice Poszek. W XIX wieku niedaleko Stok działała huta szkła i cegielnia, a od 1900 roku również gorzelnia. Wyroby sprzedawane były do Wilna i Rygi. W Centrum Informacyjnym można nabyć mapę, uzyskać niezbędną informację. Na życzenie turysty podczas zwiedzania podróżującym może towarzyszyć pracownik Centrum. Podróżować po tych okolicach można pieszo, rowerem, samochodem.

Powierzchnia Dziewieniskiego Historycznego Parku Regionalnego stanowi 8609 ha i zajmuje terytoria gminy poszkańskiej i dziewieniskiej. Ponad 50 proc. terytorium Parku stanowią lasy, bogate na pamiątki przyrody, przygotowane dla turystów. Na terytorium gminy znajdują się kurhany z V - XII w. (poszkoński, stocki, pogiński), uznane za zabytki rangi krajowej. Największym tego rodzaju obiektem Dziewieniskiego Parku jest kurhan stocki, w skład którego wchodzą 42 kopce. W wyniku prac archeologicznych w grobowcach znaleziono noże i bransoletkę z V-VII w. oraz pierścionek, szydło i pozostałości garnka z V-XII wieków.

Interesującym obiektem, znajdującym się w kilku kilometrach od Poszek jest dąb grybiski, którego wiek szacuje się na prawie 1000 lat. Średnica drzewa stanowi 1,6 m, wyskość – 26 m. Nieopodal dębu rośnie inny zabytek przyrody – sosna grybiska, licząca około 100 lat. Podobnym wiekiem i wymiarami jak dąb grybiski może pochwalić się też dąb stocki, wciągnięty na listę zabytków przyrody w 2002 roku.

Pamiątką epoki lodowcowej są kamienie mitologiczne, uznawane za pomniki przyrody. Kilka takich można obejrzeć na terytorium gminy poszkańskiej. W stu metrach od trasy Soleczniki – Poszki – Dziewieniszki na łące leżą dwa kamienie. Większy nosi nazwę Jankiela, mniejszy – Jankieluka. Zgodnie z legendą są to dwaj zaklęci muzykanci, którzy wracając z wesela postanowili krótko odpocząć. Wysokość mniejszego głazu ok 1 m, długość – ok. 2 m. Większy kamień ma 3,3 m długości i 2,3-1,5 m wysokości.

Innym ciekawym obiektem, związanym z pozostałościami epoki lodowcowej jest kamienisko rymoskie. Zebrane na czworokątnym placyku głazy zostały zebrane z pól podczas prac melioracyjnych w latach 1970-1977 i miały być wykorzystane w budownictwie. Kamienie są poukładane w 13 rzędów o długości 80 m. Ogólna powierzchnia kamieniska stanowi 0,60 ha i zebranych jest tu ok. 4500 głazów.

Interesujcym obiektem dla odwiedzających gminę poszkańską turystów jest granica państwowa z Białorusią. W niektórych miejscach granicy można dotknąć ręką w dosłownym znaczeniu tego słowa.

Inicjatywa prywatna dla dobra własnego i rozwoju gminy

Poszkańskie lasy są bogate w grzyby i jagody, zbieranie i sprzedaż których jest źródłem utrzymania dla wielu mieszkańców okolicznych miejscowości. Gminę poszkańską od wielu lat cechuje duży wskaźnik bezrobocia. Jeżeli średnio w rejonie jest ok. 15 proc. bezrobotnych, to w Poszkach ok. 22 proc. Brak obiektów przemysłowych jest podstawą takiej sytuacji. W gminie zarejestrowanych jest 59 gospodarstw rolnych. Są to jednak małe najczęściej 2-4-hektarowe gospodarstwa, jedynie kilka osób uprawia rolę na ok. 30 ha.

Działalność Dziewieniskiego Historycznego Parku Regionalnego i potencjał przyrodniczy mogą służyć fundamentem do założenia w gminie gospodarstw turystyki wiejskiej. Niestety, w gminie nie ma żadnej zagrody agroturystycznej, co budzi zdziwienie licznie odwiedzających te piękne miejsca turystów z Litwy, Polski, Niemiec, Szwecji, Włoch. Wierzymy, że działające w gminie dwie wspólnoty lokalne oraz osoby prywatne wykorzystają dane im przyrodą bogactwa, a ich inicjatywa i aktywność przyniosą wygodę i dla nich, i dla turystów, i dla rozwoju gminy.