Jubileusz 600 - lecia parafii solecznickiej

PARAFIA SOLECZNICKA: 1410 – 2010

Początki Solecznik sięgają XIII wieku (w źródłach krzyżackich zanotowano Salsniken lub Saletzniken). Historia kościoła katolickiego rozpoczyna się po chrzcie Litwy w 1387 roku. Do 1413 roku książęta Jagiełło i Witold w biskupstwie wileńskim ufundowali 27 parafii. W 1410 roku powstała parafia solecznicka. W wieku XVI Soleczniki były własnością zamożnego domu Hlebowiczów, od których przeszły w dziedzictwo Chodkiewiczów. Jeden z dawniejszych posiadaczy, Jan Hlebowicz, w 1523 roku uczynił fundusz na tutejszy kościół parafialny św. Mikołaja. Na skrzyżowaniu szlaków handlowych Wilno – Lida – Ejszyszki – Dziewieniszki w XIV wieku został wybudowany kościół katolicki jako filia kościoła w Bieniakoniach.W 1568 roku kościół przejęli ewangelicy – reformaci. W 1622 roku podkomorzy Jan Alfons Łacki odbudował kościół, powiększył fundację. Za czasów Hlebowiczów w Solecznikach istniała kaplica protestancka oraz żydowski dom modlitwy. W 1655 roku wojska moskiewskie zdobyły i zniszczyły Soleczniki. W 1674 roku wybudowano nowy drewniany kościół. Podczas wojny 1812 roku miasteczko okazało się pod ofniem wojsk napoleońskich, spalił kościół, nie zachowało się też archiwum. Wkrótce świątynię odbudowano. 
Od 1904 roku proboszczem parafii solecznickiej był ks. Kazimierz Burak, który przepracował w miejscowym kościele blisko 40 lat. Przez parafian ksiądz był szczególnie lubiany, chodziło nawet przysłowie „dobry jak Buraczek”. Ksiądz K. Burak spoczywa przy solecznickim kościele, nagrobek dla niego został ufundowany przez wdzięcznych parafian.
W okresie okupacji niemieckiej w Solecznikach stacjonowały wojska niemieckie. Proboszczem parafii solecznickiej był ksiądz Antoni Udalski, zamordowany przez Niemców w 1943 roku. Wiele faktów wskazuje na to, że przyczyną jego śmierci była pomoc jaką niósł w ratowaniu Żydów. 8 lipca 1944 roku w wyniku działań wojennych drewniany kościół został spalony. Pożar pochłonął też wszystkie archiwa. Po pożarze w czterech pokojach plebanii urządzono tymczasową kaplicę. W niedzielę i święta nabożeństwa odprawiano na werandzie przy plebanii. Jesienią 1947 roku z inicjatywy nowo mianowanego księdza Tadeusza Hoppe na miejscu spłoniętego kościoła podjęto próby budowy nowej świątyni. Projekt kościoła wykonał architekt Kozłowski z Wilna. Budowa trwała do 1949 roku i miała charakter legalny. Kiedy budowla sięgała okien prace budowlane wstrzymano. Podczas nieobecności proboszcza władze miasta wydały rozkaz na rozbiór budowli i wykorzystanie budulca do budowy dwóch domów mieszkalnych.
Pierwszej po wojnie wizytacji parafii w dn. 2 – 3 czerwca 1951 roku dokonał bp Kazimierz Paltarokas, biskup poniewieski, kanclerz Kapituły Wileńskiej, który w ciągu dwóch dni udzielił Sakramentu Bierzmowania 7586 wiernym. Na miejscu ówczesnego kościoła w Solecznikach dziś mieści się kawiarnia (przed tym kwiaciarnia), a na byłym placu kościelnym – stacja autobusowa. Z ocalałej od pożaru plebanii, z której kiedyś został wypędzony ksiądz Paweł Bekisz, do dziś korzystają księża parafii solecznickiej.
Kościół, w którym dziś się modlą wierni parafii solecznickiej powstał z kaplicy cmentarnej, wybudowanej przez właściciela Solecznik Karola Wagnera w 1835 roku. Dzisiejsze prezbiterium kościoła – to pozostałości starej kaplicy.
Świątynia powstawała w trudnych czasach radzieckich, wśród licznych trudności, niedostatku i niechęci władz. Tylko upór i determinacja księży i parafian sprawiły, że dzisiaj możemy obchodzić jubileusz.
Rozbudowy kaplicy podjął się ksiądz Sylwester Małachowski. Jego dzieło kontynuował ksiądz Ignacy Paberżis, który początkowo od władz państwowych uzyskał pozwolenie na ustawienie przed kaplicą namiotu, który by chronił wiernych przed deszczem i śniegiem. Z czasem płóciane okrycia zamieniły drewniane ściany i w ten sposób poszerzono plac przed gankiem kaplicy. Portyk i schody okazały się wewnątrz kaplicy. Dach przeciekał, podłoga zawsze była mokra... Z trudu zrodziła się potrzeba budowy kościoła. W roku 1978 ksiądz Wacław Werikas ubiega się o zezwolenie władz na remont kaplicy. Według niektórych było to porwanie się z motyką na słońce, według innych konieczność. Projekt wykonał młody miejscowy architekt Stanislovas Bogdanavičius. Kościół budowano w pośpiechu: miał on płaski dach, małe okna. Tak wyglądającą świątynię w 1986 roku poświęcił ksiądz prałat Algirdas Kazimieras Gutauskas. Jesienią 1987 roku do parafii przybył nowy proboszcz – ksiądz Józef Narkun, który podjął się nowej rekonstrukcji. Budowa kościoła nabrała tempa. Z jego inicjatywy urządzono ogrzewanie, powiększono okna, ustawiono witraże, dobudowano chór, dwie zakrystie i dwie wieże, co spowodowało zmiany dachu na bardziej spiczasty.
W podziemiach dawnej kaplicy, a dzisiejszego prezbiterium miejsce wiecznego spoczynku znalazła rodzina Wagnerów. W krypcie kaplicznej znajduje się 10 płyt imiennych – 9 po jednej stronie i jeden po drugiej. W górnym rzędzie jest 5 grobów: Alina Wagner (1849 – 1850); Karolina Wagner (1846 – 1862); Jan Jankowski (1797 – 1872); Henryka Jankowska (1802 – 1868) i Ludwika Wagner (1847 – 1847). W dolnym rzędzie są 4 groby: Karol Wagner (1786 – 1863), Anna Wagner (1840 – 1849); Wanda Wagner (1821 – 1839); Anna Kuncowa (1765 – 1847). Dziesiąty grób znajduje się przy innej ścianie. Różni się on formą napisu i rozmiarem płyty – Olgierd Wagner (1820 – 1891). Przy tej samej ścianie mieszczą się jeszcze trzy zamurowane nisze, jednak nie mają one napisów.
W okresie pracy w kościele solecznickim księdza prałata Jana Kasiukiewicza przy kościele zostały ustawione ławki, wybudowano wjazd dla osób niepełnosprawnych, częściowego remontu doczekała plebania. Od 9 do 13 marca 2002 roku w parafii solecznickiej odbyły się misje parafialne i z tej okazji ustawiono przy świątyni krzyż misyjny. W 2006 roku samorząd rejonu solecznickiego ufundował dzwony kościelne.
W okresie służby duszpasterskiej księdza proboszcza Witolda Zuzy w kościele pojawiły się nowe ławki, w roku 2010 z budżetu kościoła i składek parafian odremontowano kościelne wieże.
Do parafii solecznickiej należą też dwie kaplice – w miejscowym szpitalu (1990 r.) i Domu Spokojnej Starości w Czużekampiach (1995 r.) – oraz cztery cmentarze (w Solecznikach, Sałkach, Poczobutach i Dawciunach (nieczynny)).
Na solecznickim cmentarzu 2 listopada 1821 roku, będąc w gościnie u zaprzyjaźnionego księdza Pawła Hrynaszkiewicza, Adam Mickiewicz obserwował obrzęd Dziadów, co później przedstawił w swoim słynnym dramacie. W roku 1998 w kościele została odsłonięta tablica upamiętniająca ten fakt, a w 2004 roku przeniesiono ją na głaz, ustawiony na placu kościelnym.
Na obrzeżach miasta przy drodze do Wilna znajduje się kaplica autorstwa Wawrzyńca Gucewicza. W XVIII wieku ptzy wjazdach do Solecznik wznosiły się dwie murowane kaplice. W latach 60. minionego wieku kaplicę w południowej części miasta wysadzono w powietrze, natomiast w północnej części obroniono, motywując to jako symbol wjazdu do miasta. Figurka dominikanina Świętego Jacka zniknęła, a mur pozostał. W roku 2010 z inicjatywy samorządu rejonu solecznickiego kaplica została odrestaurowana.
W wierszu „Opowieść cmentarnej sosny” (1992 r.) Michał Wołosewicz, zakrystianin, poeta ludowy, krajoznawca – amator, tak oto streszcz historię cmentarnej świątyni:
„... A więc wiemy jak Go budowano w tym zakątku Litwy
Gdzie dziś wierni jak strumyki płyną do swej rzeki –
By powiedzieć Panu słowa tej pięknej modlitwy –
„Błogosławiony jesteś Boże teraz i na wieki””

W XIX – XXI wieku posługę kapłańską w parafii pełnili:

1805 – 1818 – ks. Kaspierski
1818 – 1828 – ks. Paweł Hrynaszkiewicz
1844 – 1861 – ks. Wincenty Laskowski
1844 – 1847 – ks. Bazyli Pułtorak
1871 – 1881 – ks. Julian Karpowicz
1881 – 1904 – ks. Bronisław Bonawentura Ławrynowicz z zakonu oo. Bernardynów
1904 – 1941 – ks. Kazimierz Burak
1941 – ks. Rajmund Butrymowicz, ks. Stanisław Szczemirski
1941 – 1942 – ks. Mieczysław Haniewski
1941 – 1943 – ks. Antoni Udalski
1942 – 1946 – ks. Józef Puciłowski
1946 – ks. Józef Stefanowicz
Od stycznia do października 1947 roku w parafii nie było księży.
1947 – 1949 – ks. Tadeusz Hoppe
1949 – 1953 – ks. Paweł Bekisz
1949 – 1951 - ks. Sylwester Małachowski
1953 – 1959 – ks. Sylwester Małachowski
1959 – 1961 – ks. Ignacy Paberżis
1961 – 1972 – ks. Justyn Saulius
1972 – ks. Józef Kwiatkowski
1972 – 1987 – ks. Wacław Werikas
1987 – 2000 – ks. Józef Narkun
1996 – 2002 – ks. Szymon Wikło
2000 – 2006 – ks. prałat Jan Kasiukiewicz
2002 – 2004 – ks. Tadas Švedavičius
2004 – 2005 – ks. Janusz Andruszkiewicz
2005 – ks. Józef Szwabowicz
2006 – ks. Witold Zuzo
2008 – ks. Marek Gładki

Opracowanie  Irena Kołosowska, Regina Bućko