Pochylone sztandary nad mogiłą żołnierzy

Jesienią ubiegłego roku z inicjatywy Solecznickiego Oddziału Związku Polaków na Litwie oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (Polska) na grodzisku w Ejszyszkach były prowadzone prace archeologiczno - ekshumacyjne, celem których było odnalezienie miejsca pochowania żołnierzy oddziału pod dowództwem por. Jana Borysewicza (ps. „Krysia”), poległych w walce z oddziałami NKWD zimą 1945 roku. W toku prac archeologom udało się znaleźć szczątki trzech osób. Niestety, do końca nie udało się ustalić, że jest wśród nich porucznik „Krysia”. Wśród wydobytych szkieletów są najprawdopodobniej szczątki konspiratora z placówki AK Tamulewicza, żołnierza Józefa Kwietnia ps. „Mucha” oraz nieznanego żołnierza AK.

7 listopada br. szczątki żołnierzy Armii Krajowej, wydobyte na grodzisku w Ejszyszkach, zostały uroczyście złożone w kwaterze wojennej na miejscowym cmentarzu. Pochówek, odsłonięcie i poświęcenie Krzyża Pamięci poprzedziła msza święta celebrowana przez biskupa polowego Wojska Polskiego, gen. dyw. Tadeusza Płoskiego, księży Jana Matusewicza, Wojciecha Wikłę i Tadeusza Matulańca.

Por. Jan Borysewicz poległ 21 stycznia 1945 pod Kowalkami w zasadzce grupy operacyjnej 105. pułku pogranicznego NKWD. Jego ciało sowieci obwozili po wsiach i miasteczkach gminy ejszyskiej i raduńskiej.

- Pośmiertną Golgotą nieustraszonego dowódcy oddziału AK były Ejszyszki, Nacza, Koleśniki, Raduń. Nie ma informacji na temat mogiły porucznika. Według wspomnień żołnierzy Armii Krajowej „Krysia” mógł być wrzucony do studni na ejszyskim grodzisku, potocznie zwanym Majakiem. Dzisiejsze uroczystości pogrzebowe są hołdem dzielnym żołnierzom Armii Krajowej, a krzyże na kwaterze będą upamiętniały tych, co spoczywają w bezimiennych mogiłach ziemi wileńskiej i nowogródzkiej – powiedział w homilii bp Tadeusz Płoski.

W uroczystościach pogrzebowych wzięli udział JE Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie Janusz Skolimowski, sekretarz Rady OPWiM Andrzej Przewoźnik, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Maciej Płażyński, mer rejonu solecznickiego Leonard Talmont, radca Ambasady RP w Wilnie Stanisław Kargul, wicemer rejonu solecznickiego Zdzisław Palewicz, weterani AK, inni dostojni goście.

W wygłoszonym podczas mszy świętej przemówieniu prezes Solecznickiego Oddziału ZPL, wicemer rejonu solecznickiego Zdzisław Palewicz zaznaczył, że ten pogrzeb jest symbolem szacunki i wdzięczności tym, co polegli za wolność naszą i waszą.

- Wileńszczyzna oddaje hołd swoim synom, którzy oddali życie za wolność ziemi ojczystej, tym, którzy nie chcieli wyrzec się swojej polskości. Niech pochylone sztandary ukryją ich cienie – powiedział Z. Palewicz.

Irena Kołosowska