Wielcy Polacy na Litwie – debata o Jędrzeju Śniadeckim

Jędrzej Śniadecki – wybitny chemik, biolog, ceniony lekarz, publicysta – satyryk, postać niezwykle barwna i inspirująca. Przedstawienie osiągnięć i osobowości znakomitego profesora Uniwersytetu Wileńskiego Jędrzeja Śniadeckiego stało się tematem debat, jakie w ramach projektu „Wielcy Polacy” miały miejsce 23 października w pałacu w Jaszunach. Zrealizowany przez samorząd rejonu solecznickiego i Fundację „Instytut Studiów Wschodnich” projekt zebrał lektorów z Polski, Białorusi i Litwy. Wysłuchać prelekcji zgromadzili się pedagodzy, młodzież szkolna, seniorzy. Mimo że Jędrzej Śniadecki w Jaszunach nie mieszkał, to tu – w oazie kultury, tak bowiem nazywano miejscowość nad Mereczanką w okresie Śniadeckich - często bywał.

Uczestników debat przywitała wicemer rejonu solecznickiego Beata Pietkiewicz, która scharakteryzowała Jędrzeja Śniadeckiego jako osobowość, która w każdej swej twórczości była odkrywcza, inspirująca i pionierska. Postać, która pomimo upływu lat, nawet w dobie obecnych technologii potrafiłaby nas zadziwić.

- Jędrzej Śniadecki był legendą tamtych czasów. Profesorem, który zbierał pełne sale słuchaczy, którzy przychodzili słuchać wykładów nie o filozofii, nie o literaturze, tylko o chemii. W jednym ze swoich dzieł, Śniadecki pisał, że każde pokolenie uważa, iż jest najmądrzejsze, najbardziej postępowe. Na pewno tego rodzaju myśli nie są też obce nam, żyjącym w XXI wieku i częstokroć gardzącym przedstawicielami wcześniejszych stuleci. Tymczasem musimy być dumni z naszych przodków, szczególnie znakomitych naszych ziomków, którzy wnieśli ogromny wkład do nauki, do tego, z czego my dziś korzystamy – powiedziała wicemer Beata Pietkiewicz.
|

Tematem pierwszej prelekcji moderatorzy debat Zygmunt Berdychowski, przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego w Krynicy Zdrój i Henryk Danulewicz, starszy specjalista wydziału oświaty i sportu administracji samorządu rejonu solecznickiego wybrali pielęgnowanie pamięci o Jędrzeju Śniadeckim na Oszmianszczyźnie na Białorusi, gdzie profesor przeżył swoich ostatnich 32 lat. Referat przedstawiła wicedyrektor Szkoły w Kolczunach Tatjana Dawidowicz, staraniami której w szkole działa muzeum Jędrzeja Śniadeckiego, pod opieką której młodzież szkolna opiekuje się grobem Śniadeckiego. Z inicjatywy wicedyrektor od 2010 roku w szkole odbywają się także Spotkania Listopadowe, poświęcone Jędrzejowi Śniadeckiemu, na które przyjeżdżają goście z Białorusi, Polski i Litwy, w tym też przedstawiciele naszego rejonu.

Przyporządkowując twórczość naukową Śniadeckiego poszczególnym działom nauki mówili prof. Leszek Jankowski, dyrektor Karpackiego Oddziału Państwowego Instytutu Geologicznego i Zbigniew Siemienowicz, dyrektor szpitala w Solecznikach. Doniosłość Śniadeckiego w chemii została przedstawiona przede wszystkim jako autora przewodnika metodycznego do nauczania chemii, co obok napisanego podręcznika chemii przyczyniło się do tak olbrzymiego rozkwitu tej gałęzi naukowej. Wymieniając Śniadeckiego jako twórcy terminów i nazw pierwiastków chemicznych w języku polskim (m. in. krzem, siarka), prelegenci podkreślali, że profesor był obdarzony niesamowitym poczuciem humoru, czego potwierdzeniem jest chociażby anegdota, kiedy to profesor zapytany przez pewnego urzędnika czy jego syn także zostanie lekarzem, Śniadecki odpowiedział, że „na doktora, to jest za głupi, ale na marszałka szlachty to by się nadawał”.

Dyrektor pałacu Balińskich i Śniadeckich w Jaszunach Kazimierz Karpicz mówił o rodzinie Śniadeckich, potomkach Jędrzeja Śniadeckiego.

Birutė Railienė, pracownik naukowy Biblioteki Wróblewskich w Wilnie, autorka książki o Jędrzeju Śniadeckim przede wszystkim przedstawiła publikacje o profesorze, jak też dzieła samego Śniadeckiego wydane w ostatnich latach w języku angielskim i litewskim. Birutė Railienė przypomniała także, że co roku 30 listopada, w dniu urodzin profesora, w Wilnie odbywają się „Czytania Jędrzeja Śniadeckiego”, zapraszając jednocześnie zebranych na imprezę w tym roku, na której znany aktor Rolandas Kazlas przedstawi „historię, diagnostykę i leczenie jednej strasznej choroby według Jędrzeja Śniadeckiego”.

Po prelekcjach uczestnicy debat mogli obejrzeć wystawę starych wydań dzieł Jędrzeja Śniadeckiego.